کارهای عجیبی که در خواب انجام می شود
عالم خواب دنیای شگفت انگیزی است که هنوز برای بشر ناشناخته مانده است. در عالم خواب انسان از جهان مادی غافل شده و ممکن است کارهای بسیار عجیب و غریبی انجام دهند. اکثر کارهای عجیب و غریبی که انسان در عالم خواب انجام میدهد با اختلال خواب مرتبط است، ولی باید توجه داشت که برخی دیگر از اتفاقات در حقیقت حوادث فیزیولوژیکی طبیعی بدن انسان است که ممکن است بسیار مرسوم باشد.
برخی محققان اصطلاح خواب پریشی را برای این گونه رخدادها انتخاب می کنند. هنوز معلوم نیست دقیقا چه تعداد افراد خواب پریشی یا اختلالات خواب را تجربه کردهاند. خواب پریشی در اکثر مواقع با رفتارها و کارهای ناخوشایندی همراه است که غیر ارادی بوده و انجام این کارها در خواب بسیار عجیب هستند. در ادامه با برخی از این رفتارهای عجیب در عالم خواب آشنا می شویم.
صحبت کردن در خواب
صحبت کردن در عالم خواب نوعی اتفاق فیزیولوژیکی رایج است که در کودکان و نوجوانان شایعتر است، هر چند این اتفاق در افراد بزرگسال نیز نامرسوم نیست صحبت کردن در عالم خواب معمولا طولانی نبوده و همیشه شامل گفتار قابل درک نیست. این اتفاق معمولا کم یاب و کوتاه است. ولی میتواند از تولید صداهای کوتاه و نامفهوم گرفته تا بیان عبارات کامل با مضمون قابل درک یا حتی سخنرانیهای متوالی و بلند با حالتی عصبانی و خصومت آمیز رخ دهد.
تحقیقات نشان داده اند که در ۱۰ درصد از موارد، افرادی که در در عالم خواب حرف میزنند، کلمات نامناسب و با مضمون منفی را به کار میبرند. در واقع کلمات نامناسب در در عالم خواب بیش از ۸۰۰ بار بیشتر از زمانی که فرد در طول صحبتهای روزانه خود آنها را به کار میبرد، استفاده میشوند که این امر به دلیل آن است که صحبت کردن در در عالم خواب در واکنش به خوابهای منفی اتفاق میافتد. این اتفاق میتواند در هر مرحلهای از در خواب اتفاق افتاده و برای خود فرد نگران کننده نیست. همچنین عوامل خارجی مانند تب ناشی از بیماری، تحمل استرس و اضطراب در طول زندگی روزمره، کم خوابی یا اختلالات خواب ممکن است به حرف زدن در خواب منجر شود.
خوابگردی یا راه رفتن در خواب (Somnambulist)
راه رفتن در عالم خواب معروف ترین نوع خواب پریشی است. این اختلال خواب معمولا در طول مرحله سوم خواب، حرکت غیر سریع چشم (NREM) رخ میدهد. این مرحله عمیق خواب است که در آن امواج مغزی کند شده و تنفس عمیق و آرام میشود. انسان در این مرحله از خواب نمیتواند به راحتی بیدار شود. بنابراین، خوابگردی در وضعیتی رخ میدهد که بدن فرد از لحاظ جسمی فعال است ولی فرد خوابگرد در حالت عمیق خواب (Deep Sleep) است. افراد خوابگرد معمولا پس از بیداری هیچ کدام از کارهایی که در عالم خواب انجام داده اند را به یاد نمیآورند. از رفتارهایی که فرد خوابگرد از خود نشان میدهد میتوان به بلند شدن از تخت خواب، بی حرکت نشستن در این شرایط، نگاه کردن به اطراف با حالتی عجیب پیش از حرکت و سپس به آرامی شروع به حرکت کردن در اطراف ذکر کرد. در این حالت چشم افراد اغلب باز بوده و نگاه فرد خوابگرد به صورت نگاهی خیره و بی حالت است. همچنین خوابگردها اغلب به سمت صدا، نور یا اتاقی خاص حرکت کرده و ممکن است رفتارهای پیچیدهتری مانند تعویض لباسها، باز کردن درها یا حتی استفاده از سرویسهای بهداشتی داشته باشند.
غذا خوردن در خواب
نوعی اختلال مرتبط با خوابگردی، غذا خوردن به هنگام خواب است که در آن افراد از تخت خواب بلند شده، به سمت یخچال رفته و خوراکی میخورند سپس دوباره به تخت خواب بر میگردند بدون اینکه بیدار شوند. در این رفتار ممکن است فرد صبح هنگام از خواب بیدار شود و با ظرفهای کثیف مواجه شود و از طریق این شواهد متوجه این رویداد بشود. بعضی از رفتارهای خوابگردی خطرناکتر هستند. برای مثال میتوان رفتارهایی را که در آن فرد یک وسیله موتوری را روی حالت خودکار گذاشته و به صورت کاملا ناخودآگاه آن را میراند یا رانندگی میکند. برخی محققان این گونه اقدامات را ناشی از مصرف برخی داروهای خوابآور موسوم به داروهای Z مانند زولپیدم و زوپیکلون میدانند. هر چند تاثیر دقیق این داروها بر رفتارهای خوابگردی هنوز مشخص نیست.
هنوز هیچ پژوهش علمی در این زمینه صورت نگرفته ولی احتمالا ارسال پیام در خواب غیر معمول نیست. شاید این اقدامات در دوره نوجوانی و جوانی بیشتر بروز کند. معمولا خوابگردها پس از بیدار شدن، ارسال این پیامها را به یاد نمیآورند. محققان این رفتار را جزو اختلالات خواب دسته بندی میکنند. همچننی محققان تاکید دارند که بسیاری از نوجوانان بهداشت خواب ضعیفی داشته و استفاده دائم از گوشیهای هوشمند و ارسال پیام تا اواخر شب و روشن گذاشتن هشدار پیامها باعث تشدید این اختلال میشود.
سقوط در عالم خواب
بسیاری از افراد احتمالا با حس سقوط در خواب یا اصطلاحا سقوط خوابگاهی آشنایی دارند. این اتفاق باعث میشود بدن فرد بطور ناگهانی تکان خورده و فرد با از جا پریدن به طور ناگهانی از خواب بیدار شود. محققان عقیده دارند که سقوط خوابگاهی در هر سنی و در افراد عادی رخ میدهد و در حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد از بزرگسالان آن را تجربه کرده اند و جز اختلالات خواب محسوب نمیشود. به طور معمول انقباض عضلانی کمتر از یک ثانیه طول کشیده و هنگامی که فرد در حال گذار به حالت خواب یا در مرحله خواب سبک قرار دارد، رخ میدهد. شنیدن صدایی مانند یک سخن گفتن و احساس وحشتناکی از یک انفجار بلند یا فلاش نور که به عنوان سندرم انفجار سر از جمله دیگر احساساتی هستند که افراد کمتری در خواب با آن مواجه می شوند. اگرچه سقوط خوابگاهی امری عادی است ولی محققان معتقدند برخی عوامل مانند خستگی، استرسهای احساسی، کمبود خواب، ورزش شدید و محرکهایی چون کافئین و نیکوتین احتمال وقوع آن را میافزایند.
اختلال عمل کردن به رویاها
یکی دیگر از خواب پریشیها موسوم به اختلال رفتاری خواب مرحله حرکت سریع چشم (REM) انجام رفتارهای بسیار پیچیده در خواب است که میتوان آن را مشابه اختلال خوابگردی دانست. هرچند که بین این دو اختلال خواب تفاوتهای زیادی وجود دارد. اختلال رفتاری خواب مرحله حرکت سریع چشم، در مرحله حرکت سریع چشم رخ میدهد که بیشتر رویا دیدنها در این مرحله از خواب اتفاق میافتد. افراد مبتلا به این اختلال تمایل دارند به صورت فیزیکی به هر آنچه که در رویاهایشان اتفاق میافتد پاسخ دهند. محققان می گویند بیشتر افراد مبتلا به این اختلال بیش از ۵۰ سال سن داشته ولی نرخ شیوع آن مشخص نیست.
همچنین پژوهشگران معتقدند که رویاهایی که اختلال عمل کردن در آن ها رخ میدهد معمولا محتوای خشونت آمیزتری داشته و شامل موضوعاتی است که در آن حمله یا دفاع از یک موقعیت یا اشخاص اتفاق میافتد. این اختلال که در مردان بیشتر از زنان شیوع دارد معمولا با حرکات بی نظم و آشفته فرد در هنگام خواب همراه است هر چند خوشبختانه معمولا این افراد حرکات خشونت آمیزی را نسبت به خود یا اطرافیانشان بروز نمیدهند. این اختلال خواب پریشی میتواند پس از اولین استفاده فرد از داروهای افسردگی رخ دهد ولی محرکهایی همچون الکل، قهوه و شکلات نیز میتوانند در بروز آن موثر باشند. همچنین بیش از ۵۰ درصد از افراد مبتلا به نوعی اختلال خواب دیگر موسوم به حمله خواب یا نارکوپسی علائم مربوط به اختلال عمل کردن رویاها را نیز از خود بروز میدهند.